Москвад буриадын зураач Бато Дашицыреновын бүтээлүүд бүхий бурхны шашны түүхийн үзэсгэлэн нээгджээ
Нэгдүгээр сарын 28-нд «Зарядье» паркт Цагаан сарын баярын босгон дээр «Орос дахь буддизмын түүх. Цамын нууц» үзэсгэлэн нээгдэв.
Тус үзэсгэлэнг Орост буддын шашны тэргүүн Пандид Хамба ламыг залсны 260 жилийн ойд зориулжээ. Үзэсгэлэнд буриадын зураач Бато Дашицыреновын бүтээлүүд тавигдсан байна.
-Бурхан багшийн сургаалын хамгаалалтад гарсан бурхад, гэгээрсэн хутагтууд, сайн мөрд орсон ад зэтгэрүүдийн ёслол буюу “бурхдын бүжиг” Цамын утга учирын талаар бид өгүүлэхийг хүссэн юм. Өнөө цагт өмнөх үеийнхнээс өвлөгдөн ирсэн үндэсний, овог угсаатны соёлын үнэт зүйлсээ эргэн сэргээх асуудал хурцаар тавигдаж байна. Тиймээс шашны зан үйлийн дүрд хувирсан, өнгөлөг ёслол-Цамын тухай өгүүлснээр бид манай орны бурхны шашинт ард түмнүүдийн соёлын өвийг судалж хадгалахад өөрсдийн бага боловч хувь нэмрийг оруулахыг эрмэлзэж байгаа юм, - гэж үзэсгэлэнг зохион байгуулагч Анастасия Жукова ярив.
Үзэсгэлэнгийн орчин үеийн хэсэгт Ханхалаевын галерейн цуглуулгаас орчин үеийн буриад зураач, барималч, тайзны зураач Бато Дашицыреновын “Хөгжмийн чөтгөрүүд”, “Зүүд” зэрэг бүтээлүүд багтжээ. Залуу Бато урлагийн нарийн ширийнийг амжилттай эзэмшиж, 1995-1999 онд Буриад улсын дуурь бүжгийн эрдмийн театрын ерөнхий зураачаар ажилласан. 2000 онд Дашицыренов Мариинскийн театрын (Санкт-Петербург) урлагийн цехүүдийг удирдаж байв.
Үзэсгэлэнг дэглэгчид нь Орос (Буриад, Халимаг, Тува), Монгол, Бутан, Балба, Төвд зэрэг орны Буддын шашны сүм хийдүүдэд (дацан) үйлддэг цамын эртний нууцын дэлгэсэн эд зүйлсийн цуглуулга цуглуулжээ. Энд очсоноор Цамын (бурхадын бүжиг) дагалт хэрэгслүүд болох эртний төвөд багууд, хөгжмийн зэмсгүүдийг үзэх боломжтой- цамын нууц (бурхадын бүжиг) шинж чанарууд. Үзэсгэлэнд бурхан багш баг, сүсэг бишрэлийн догшин хамгаалагч Ногоон Махакала, Дайны бурхан Жамсрангийн хамтрагч Бэгчээ, Хамгаалагч бурхан Дармапалын ясны зүүлт, Гьяланг бүрээ, Чонг бөмбөр зэрэг тавигдсан байна.
Үзэсгэлэнгийн орчин үеийн хэсэгт Буриадын зураач, барималч, тайзны зураач Бато Дашицыреновын “Ханхалаев” галерейн цуглуулгаас “Хөгжимдөгч чөтгөрүүд”, “Зүүд” зэрэг бүтээлүүдийг дэлгэжээ. 1995-1999 онд Буриад улсын дуурь бүжгийн эрдмийн театрын ерөнхий зураачаар ажиллаж байсан залуу уран бүтээлч Бато энэ урлагийн нарийн ширийнийг амжилттай эзэмшиж чадсан байна. 2000 онд Дашицыренов Мариинскийн театрын (Санкт-Петербург хотын) урлагийн цехүүдийг удирдаж байв.
19-р зууны үеийн эд зүйлсийг С.В.Образцовын нэрэмжит Улсын хүүхэлдэйн эрдмийн төв театрын музейн сангаас авсан бөгөөд тэдгээрий энд тавьсан нь санамсаргүй хэрэг биш юм. Эртний Төвд, Монголын зан үйлийн баг, хөгжмийн зэмсэг, зургийн цуглуулга, мөн Ираны шийтүүдийн оршуулгын “Тазие”зан үйлийн гурван өвөрмөц баримлыг 20 дугаар зууны эхэн үед дэлхийд нэрээ цуурайтуулсан алдарт илбэчин Дмитрий Иванович Лонго тус театрын музейд хандивласан учиртай байна.
Үзэсгэлэнгийн мультимедиа хэсэг нь Орос орон дахь буддын шашны үүсэл хөгжлийн түүхийг өгүүлэх юм. Үзэсгэлэнг зохион байгуулагчид уран бүтээлд нь Буддын шашны үзэл санааны тусгал шингэсэн Оросын зураач, яруу найрагч, зохиолч, эрдэмтдийн тухай материалуудыг цуглуулан байршуулжээ.
Энд сануулахад, 260 жилийн тэртээ 1764 онд Екатерина II хатан хааны зарлигаар Орост Пандид Хамба ламын хүрээлэнг байгуулсан юм. Тухайн зарлиг нь Оросын эзэнт гүрэнд бурхны шашинг албан ёсоор хүлээн зөвшөөрсний тэмдэг болсон юм. Хамгийн анхдугаар Пандид Хамба лам нь Дамба-Доржо Заяев байсан юм.
